Về cái sự gọi bằng 'chú'

Trách sao cô bé kêu bằng chú
Cho nhân gian bỗng lắm người già
Chẳng lẽ tiếng "anh" không còn chỗ
Ở giữa người ta với... người ta.
Cà phê chiều thứ bảy
Vào một ngày đẹp, trời thì trong, có gió nhẹ, có nắng mai hồng, ta ngỡ ngàng nhận được lời chào từ một cô bé lạ hoắc: "Chào chú ạ!". Ta giật mình tự hỏi: "Mình già đến vậy sao?".

Ta biết mình không "già" hay chính xác hơn là không thể "già" vì ta mới đi qua hai mươi ba mùa... lá mít rụng!
Hai mươi ba cái xuân xanh. Đó mới chỉ là đoạn "mở bài" của một bài văn cuộc đời.
Ta giật mình vì ta biết, đến một lúc nào đó trong đời, mọi cô bé sẽ gọi ta là "chú", là "bác", là "ông"... Than ôi, thời oanh liệt nay còn đâu!
Bởi lẽ vốn nhạy cảm, ta liền pha một ấm trà, nhẩn nha ngắm mưa, làm một hơi thuốc và ngồi ngẩm ngẩm nghĩ nghĩ.
***
Chuyện kể rằng, có ông nhà văn nọ, một lần đi trên phố, bỗng bắt gặp một bóng hồng, như người tiên từng gặp trong mộng mị. Ông theo gót chân nàng về tận nhà. Ông không dám gặp làm quen. Không dám có cái kiểu gặp gỡ làm quen, xin số điện thoại, email, nick chat như thanh niên bây giờ. Vì ông đã... già rồi, mà cô ấy thì trẻ quá, xinh quá. Ông chỉ dám đứng nhìn từ xa. Vậy thôi.
Ta đọc đến đó, thấy lòng xốn xang khôn tả. Tình yêu có tuổi tác hay không? Giả sử là mình, mình có như vậy không? Có dám liều mình xông vào, táo tợn làm quen theo kiểu: Hình như tôi đã gặp cô từ thưở mộng mị nào? Có dám không? Hay còn sợ nhiều thứ ràng buộc?
Trong một cuộc phỏng vấn, "ông hoàng tình yêu" Xuân Diệu có lần "nhắc nhở" một phóng viên nữ: Sao cô không gọi tôi bằng anh? Cứ chú mãi thế!. Đó mới là Xuân Diệu, thể xác có thể già nhưng tâm hồn không già. Hình như tâm hồn nhà thơ nào cũng mãi mãi trẻ trung như vậy.
Nói chung, Xuân Diệu rất "vội vàng". Vì ông lo sợ, ông vội vàng vì tuổi trẻ nào cũng có cái giới hạn:
Lòng tôi rộng nhưng luợng trời cứ chật
Không cho dài thời trẻ của nhân gian
Nói làm chi rằng xuân sẽ tuần hoàn
Khi tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại
Người xưa nói: "Tự cổ mỹ nhân như danh tướng/Bất hứa nhân gian kiến bạc đầu", (mỹ nhân và danh tướng vốn không thích nhân gian thấy mình già). Mỹ nhân và danh tướng đều ngán cái sự già, ngán thấy hình ảnh của mình ở bên kia con dốc cuộc đời.
Mỹ nhân và danh tướng, cũng là một thứ hoa. Hoa nở rồi hoa tàn, nhưng chính vì cái rực rỡ của hoa, cho nên khi tàn phai mới làm cho người đời tiếc nuối.
Hoa càng đẹp, thì khi tàn phai nhìn càng ghê sợ. Có gì bi tráng hơn mỹ nhân bạc đầu? Có gì bi tráng hơn anh hùng lúc già lão?
***
Mà thôi, nói làm gì cái bi kịch muôn đời của tuổi tác, kẻo cô bé trên kia đọc được những dòng này lại buồn vẩn, buồn vơ. Hay cũng có thể cho là ta già thật, vì ta mãi lẩm ca lẩm cẩm chuyện xưa tích cũ...
Người già muốn mình trẻ trung, tươi tắn, còn người trẻ như ta lại thích làm ra vẻ già. Đó đại khái như một kiểu "làm dáng", "làm màu", "làm kiểu"...
Nhưng cô bé ơi, với tình yêu, người trẻ - kẻ già cũng chỉ muốn mình thật trẻ. Trẻ nghĩa là còn đó thời gian, trẻ nghĩa là còn đó sức lực, trẻ nghĩa là còn đó đam mê.
Thời gian, sức lực và đam mê, những thứ ấy không phải là đồng nghĩa với tình yêu hay sao?
Cho nên, xin em đấy, cô bé. Dẫu ta có già hay trẻ, cũng xin em một tiếng "anh". Đừng để nhân gian có lắm người già. Đừng để khoảng cách giữa hai trái tim là mấy chục năm dằng dặc.
Tính toán với mọi điều, nhưng với tình yêu ai nỡ nào toán tính? Chuyện trẻ già, tuổi tác càng không nên tính, không nên toán.
Có thơ rằng:
Người trẻ muốn tỏ mình già
người già muốn mình luôn trẻ
trẻ hay già thì ta cũng thế
cũng sống cũng yêu
cũng khao khát chân thành... (*)
Sài Gòn 18/4/2008
Viết cho một cô bé
Phan Mạnh Tân